Rodzaje testamentów. Jak wyglądają i czym się różnią?

Testament jest to jednostronna czynność prawna, w której to osoba dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek swojej śmierci. W polskim prawie istnieje kilka rodzajów testamentów, które różnią się od siebie formą oraz okolicznościami, w których doszło do rozporządzenia majątkiem spadkodawcy.

Na chwile obecną najpopularniejszą formą testamentu jest testament notarialny. Testament w formie aktu notarialnego jest najpewniejszą formą oraz gwarantuje zachowanie i ważności treści testamentu. Pozwala także na uniknięcie różnego rodzaju błędów formalnych, mogących skutkować unieważnieniem testamentu.

Kolejnym rodzajem testamentu jest testament sporządzony własnoręcznie, inaczej nazywany holograficznym. Aby testament ten był ważny i skuteczny, spadkodawca musi napisać go w całości własnoręcznie oraz go podpisać i opatrzyć datą jego spisania.

- „Własnoręcznie spisany testament jest niestety łatwiej podważalny. Łatwo w nim popełnić błędy formalne, zaś po śmierci spadkodawcy możliwe jest poddanie w wątpliwość, czy spadkodawca w chwili spisywania swojej woli mógł być niezdolny do przeprowadzenia tej czynności i nieświadomy znaczenia swoich działań” – mówi jeden z radców prawnych z warszawskiej Kancelarii prawnej LSST.

Polskie prawo przewiduje również kolejną formę testamentu, tj. testament urzędowy, nazywany alograficznym. Jest on czynnością przeprowadzaną w obecności dwóch świadków przed urzędnikiem, m.in. wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, starostą czy kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Zazwyczaj jednak oświadczenie ostatniej woli jest składane w urzędzie stanu cywilnego przed odpowiednią osobą. Oświadczenie spadkodawcy jest spisywane w formie protokołu, a następnie jest odczytywane przy świadkach i podpisywane wraz z umieszczeniem daty, przez spadkodawcę, świadków oraz osobę, przed którą był sporządzony testament.

Testamenty szczególne

Testamenty szczególne to testamenty ustne, podróżne oraz wojskowe. Testament ustny jest wykonywany w szczególnych okolicznościach, m.in. w przypadku obawy przed śmiercią spadkodawcy lub gdy wykonanie testamentu zwykłego jest niemożliwe lub bardzo utrudnione ze względu na szczególne okoliczności. Ustne oświadczenie woli musi odbyć się przy minimum trzech świadkach, którzy następnie spiszą treść ostatniej woli przed upływem roku od złożenia tego oświadczenia. Treść spisanego oświadczenia następnie musi zostać podpisana przez spadkodawcę oraz co najmniej dwóch świadków lub przez wszystkich świadków (bez spadkodawcy).

- „Testamenty ustne również mogą sprawiać spore problemy. Przede wszystkim wszyscy świadkowie muszą spełniać kilka warunków, m.in. muszą posiadać zdolność do czynności prawnych, nie mogli być karani za składanie fałszywych zeznań, nie mogą być niewidomi czy głusi, czy też muszą posługiwać się językiem spadkodawcy. Dodatkowo, ustne oświadczenie woli jest łatwo podważalne. Niezgodność zeznań świadków dotyczących ostatniej woli spadkodawcy czy też podejrzenie nieświadomości dokonywanej czynności przez samego spadkodawcę, może doprowadzić do unieważnienia testamentu” – mówi dalej radca prawny z Kancelarii prawnej LSST

Testamenty podróżne można sporządzić na polskim statku morskim lub powietrznym. Sporządza się je w obecności dwóch świadków i dowódcy statku lub jego zastępcy. Następnie oświadczenie woli spadkodawcy jest spisywane, podpisywane przez wszystkich uczestników oraz wskazywana jest data jego sporządzenia.

Testament wojskowy może zostać sporządzony wyłącznie przez żołnierzy oraz osoby powiązane z Siłami Zbrojnymi. Może być on sporządzony w różnych formach: sporządzenie protokołu przez sędziego wojskowego (bez udziału świadków), złożenie podpisu przez spadkodawcę w obecności dwóch świadków, ustne złożenie oświadczenia przez spadkodawcę, a następnie złożenie podpisu przez trzech świadków oraz złożenie oświadczenia przez spadkodawcę w obecności dwóch świadków (którzy nie muszą być jednak obecni jednocześnie). Ostatnia z form tego testamentu może być stosowana jedynie w przypadku obawy rychłej śmierci spadkodawcy, np. w wyniku odniesionych ran wojennych.

Źródło:

Kodeks cywilny Art. 952, art. 953, art. 954. art. 949, art. 950, art. 951