CZY PRACODAWCA MOŻE WYSŁAĆ NA URLOP PRACOWNIKA?

Otrzymaliśmy kolejna wiadomość od jednej Czytelniczki z Łomży z pytaniem, czy pracodawca może wysłać na urlop pracownika. Postanowiliśmy opisać Państwu to zagadnienie w ramach naszego cyku ‘JAKIM PRAWEM?!’

Wykonywanie pracy gwarantuje każdemu zatrudnionemu prawo do urlopu wypoczynkowego. Jednak pojawia się pytanie czy pracodawca może decydować o wymiarze i dokładnym czasie wykorzystania takiego odpoczynku?

Prawo do urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z treścią art. 152 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu.

Urlop wypoczynkowy jest podstawowym uprawnieniem każdej zatrudnionej osoby. Jego podstawowym celem jest zagwarantowanie pracownikowi prawa do wypoczynku oraz zregenerowania sił do dalszej pracy – z tego właśnie powodu rezygnacja z urlopu nie jest dopuszczalna przez prawo, nawet za pełną zgodą zatrudnionego. Urlop wypoczynkowy jest coroczny, nieprzerwany i w pełni płatny.

Plan urlopów

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się najczęściej z koniecznością zatrudniania sporej liczby osób. Wysłanie wszystkich pracowników na urlopy wypoczynkowe powodowałoby przestój w pracy, co groziłoby zamknięciem zakładu pracy. 

W związku z powyższym, pracodawcy wprowadzają w swoich firmach plany urlopów, które są one ustalane z poszczególnymi pracownikami.

Zakaz zrzeczenia się prawa do urlopu

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 1967 r. (sygn. akt I PR 53/67), pracownik nie tylko w umowie o pracę, lecz także w czasie jej trwania nie może skutecznie zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego i to zarówno bieżącego, jak i zaległego, jeśli urlop może jeszcze wykorzystać.

Nie ma natomiast w zasadzie przeszkód do uznania skuteczności zrzeczenia się przez pracownika ekwiwalentu pieniężnego za urlop, którego pracownik nie może już wykorzystać. Zrzeczenie takie należy ocenić według przepisów o czynnościach prawnych.

Zatrudniony musi wykorzystać przysługujący mu urlop, chyba że fizycznie nie jest w stanie tego dokonać. Dzieje się to, gdy pracownikowi wygasa obowiązująca umowa. 

Niezależnie od tego żadna ze stron stosunku pracy nie może skutecznie zrzec się prawa do urlopu, nawet jeśli miałoby to nastąpić za zgodą pracownika i pracodawcy.

Odgórne ustalanie terminów urlopu wypoczynkowego

Zakazane jest całkowite i dobrowolne ustalanie terminów urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę. Każdorazowo wymaga to bowiem porozumienia z zatrudnionym – jeśli tak się nie stanie, pracownik może skutecznie dochodzić swoich praw przed sądem pracy lub Państwową Inspekcją Pracy. Zatrudniający może jednak sugerować swojemu podwładnemu terminy jego urlopu.

Prawo pracy wymaga bowiem, aby urlop wypoczynkowy był w pierwszej kolejności wykorzystany w naturze – dopiero, gdy jest to niemożliwe ustawodawca zezwala na zastosowanie zamiennika pod postacią ekwiwalentu pieniężnego.